حق انتفاع ( به معنی خاص) درحقوق ایران با مطالعه تطبیقی درحقوق مصر

حق انتفاع از مباحث مهم حقوقی محسوب می شود چنانکه پانزده ماده قانون به بررسی حق انتفاع و انواع و اقسام آن اختصاص یافته است . حق انتفاع ، حقی است که به موجب آن شخص می تواند از مالی که عین آن ، ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند. این تعریف ، حق انتفاع به معنای اعم را در بر می گیرد ولی حق انتفاع به معنای خاص دارای اقسام محدودتری است چنانکه حق انتفاع در معنای خاص خود شامل ، عمری ، رقبی و سکنی و حبس مطلق می باشد . حق انتفاع با مفاهیم دیگر حقوقی همچون اجاره ، حق ارتفاق، هبه و عاریه تفاوتها و تشابهاتی دارد. هر چند منتفع این حق را دارد که حق انتفاع را به دیگری واگذار کند ولی در کنار بهره ای که از مال موضوع حق انتفاع می برد مسوول حفاظت از عین است و نبایستی از آن سو استفاده کند وگرنه مسوول جبران خسارات وارده بر عین است . پرداخت مخارجی که برای بهره برداری از عین لازم است بر عهده منتفع می باشد مالک نیز می تواند هر گونه تصرفی که منافات با حق انتفاع نداشته باشد . درعین ملک خود بنماید چنانکه مالک می تواند ملک خود را با رعایت حق منتفع بفروشد و یا آن را برای پس از نقض مدت حق انتفاع به اجاره واگذار کند. در میان اسبایی که سبب زوال حق انتفاع می گردند برخی اسباب مشترکی هستند که موجب زوال حق انتفاع و سایر حقوق عینی می باشند همانند تلف مال موضوع ، حق دیگر اسبابی هستند که با حق ارتفاق مشترک می باشند همانند جمع شدن دو عنوان مالک و منتفع در یک شخص و اسباب دیگری هستند که ویژه حق انتفاع می باشند و سبب زوال آن می گردند همانند انقضا مدت حق انتفاع یا فوت شخصی که حق انتفاع به مدت عمر او برقرار شده و رجوع مالک در حبس مطلق یعنی اتمام حق انتفاع در صورتی که حق انتفاع بدون مدت برقرار شده باشد و مالک فوت یا رجوع کند. نتیجه پایان یافتن حق انتفاع نیز رد شی موضوع حق به مالک آنست یعنی با زوال حق انتفاع مالکیت صاحب حق کامل می گردد.